Pandan Bikol language

Distinguish the Pandan dialect of Kinaray-a

Pandan Bikol
Native to	Philippines
Region	Pandan and north-east Catanduanes
Ethnicity	Bicolano
Native speakers	(78,000 cited 2000 census)
Language family	Austronesian Malayo-Polynesian Philippine Central Philippine Bikol languages Pandan Bikol
Language codes
ISO 639-3	cts
Glottolog	nort2883

Pandan Bikol, or Northern Catanduanes Bicol, is one of the three groups of the Bikol languages. It is spoken in Pandan, Caramoran and northeastern portion of Catanduanes.

Examples

Animals

• cat - kuting
• dog - áyam
• cow - báka
• carabao - karbaw
• pig - orig, tibos (male brooding pig)
• rat - ilagâ
• black ant - habon
• red ant - amónggod
• chicken - manok
• lizard - tagaw, tikî
• gecko - tokkô
• snake - háras
• bird - iwatà

Common phrases

• I hate you! - Nauyam/Naunga ako sa imo!
• I love you. - Naomok/Namoot ako sa imo.
• Let's talk. - Mahuronhuron kita.
• Can I join? - Pwede ako magsado?/ Pwede ako mag-iba?
• Pleased to meet you. - Kaogmahan kong mabisto ka.
• How you doin'? - Kumusta ka?
• Please let me know. - Ipaaram mo sana sa ako.
• Please help me. - Tabangi man ako.
• Can you teach me? -Pwede mo akong hûnuhan?
• I want to learn your language. - Gusto ko makasusod nin tataramon ninyo.
• Good morning! - Madyag na aga!
• Good afternoon! - Madyag na hapon!
• Good evening! - Madyag na gabi!
• Let's eat. - Makaon kita.
• You're beautiful. - Magayon ka.
• Please call me. - Bura ka tabi sa ako.
• Can I ask you a favor? - Pwede maghagad nin pabor/tuwang/tabang?

Counting

• one - sadô
• two - dawhâ, dawwâ
• three - tatlo
• four - apat
• five - lima
• six - anum
• seven - pito
• eight - waro
• nine - siam
• ten - sampurô
• 100 - sanggatos
• 1,000 - sanribo

Common adjectives

• beautiful - magayon
• ugly - kaláin
• hot - maínit
• cold - malípot
• good - madyag
• bad - maraot, malain
• great - matíbay, maúrag
• sick/fever - karúdog
• fast - makaskas, paspas
• slow - malúway
• high - karángkaw, harángkaw
• low - kababâ, hababâ
• deep - kararom, kalarom, hararom, halarom
• wide - mawáag
• loose - karugâ, harugâ
• narrow - siót
• heavy - magûbat
• dark - madurom

Personal Pronouns

Table 2.0 - Personal Pronouns

Independent Absolutive	Dependent Absolutive	Ergative I	Ergative II	Possessive	Oblique
ako siako	-ak ako	-ko	nakò	akò kakò	sa akò sa kakò
ikaw sikaw	-ka	-mo	nímo	ímo kímo	sa ímo sa kímo
síya	síya	(-íya)	níya	kíya	sa kíya
kita sikita	kita	-ta	natò	atò katò	sa atò sa katò
kami sikami	kami	(-mi)	namò	amò kamò	sa amò sa kamò
kamo sikamo	kamo	(-yo)	ninyo	ínyo kínyo	sa inyo sa kínyo
síla	síla	(-íla)	níla	kíla	sa kíla

Table 2.1 - Personal Pronouns

Ergative + Absolutive Pronouns Combination	Clitic
ko + ikaw	-taka
ko + kamo	-takamo
namò + ikaw	-takanamò
namò + kamo	-takamonamò