Jump to content

User talk:Samproh: Difference between revisions

Page contents not supported in other languages.
From Wikipedia, the free encyclopedia
Content deleted Content added
Samproh (talk | contribs)
Samproh (talk | contribs)
Line 93: Line 93:
៣៧កខឹក(ក៏ខឹក) ខឹក​ៗ ច្រើន​ដង​មិន​ដាច់​សូរ ហើយ​ញាប់​រន្ថាន់ (សើច) សើច​កខឹក ។
៣៧កខឹក(ក៏ខឹក) ខឹក​ៗ ច្រើន​ដង​មិន​ដាច់​សូរ ហើយ​ញាប់​រន្ថាន់ (សើច) សើច​កខឹក ។
៣៨
៣៨

== ព្រះវិស្ណុ ==

កំណើតនៃព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនារាយណ៍

ការគោរពបូជាព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនារាយណ៍បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរតាំងពីដើមសតវត្សទី១នៃគ.ស.។ តើព្រះអាទិទេពចម្បងនៃលទ្ធិត្រីម៌ូតិ មានប្រភពចេញពីណាមក?
ចំពោះប្រវត្តិរបស់ព្រះអាទិទេពអង្គនេះ លោកស្រី ហ្គី តូ បានពិពណ៌នាយ៉ាងក្បោះក្បាយក្នុងអត្ថបទមួយមានចំណងជើងថា “Khmer Sculpture and the Khmer Civilization” ដែលកន្លងមក ប្រែ និងរៀបរៀងឡើងវិញដោយលោក ធន់ ហ៊ីង។ ទិន្នន័យថ្មីនេះ ដែលបានមកពីការអានគម្ពីរ ឫគវេទ របស់ឥណ្ឌា បានឲ្យយើងដឹងថា ក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរបុរាណព្រះអាទិទេពអង្គនេះមិនមែនជាព្រះអាទិទេពធំជាងគេបង្អស់នោះទេ ព្រោះថា ទ្រង់គឺ ៖
“ការសម្តែងចេញឲ្យមានរូបរាងនៃឋាមពលព្រះអាទិត្យ ពោលគឺព្រះអង្គមានកំណើតមកពីឋាមពលព្រះអាទិត្យ។ មានការពណ៌នាពីព្រះអង្គថា ទ្រង់ឈានតែបីជំហានវែងៗ កាត់តំបន់ទាំង៧ នៃលោកសន្និវាសនេះ ហើយព្រះអង្គទ្រង់គ្របដណ្តប់លើវត្ថុទាំងឡាយនឹងពន្លឺរបស់ព្រះអង្គ។ ជំហានទាំងបីត្រូវគេវិភាគថា ជាការសម្តែងឲ្យឃើញជាពន្លឺបីយ៉ាង ដែលចែកចេញជាភ្លើង ផ្លេកបន្ទោរ និងព្រះអាទិត្យ ឬមួយវិញទៀត គឺជាទីសម្គាល់ទាំងបីនៃព្រះអាទិត្យ ក្នុងវេលាថ្ងៃរះ វេលាថ្ងៃកំពុងចែងចាំងពន្លឺ និងវេលាថ្ងៃលិច។ មានពេលខ្លះ ព្រះអង្គត្រូវចូលរួមគ្នាជាមួយនឹងព្រះឥន្ទ្រ។ គេតែងហៅព្រះអង្គថាជា “អ្នកគ្រប់គ្រងរក្សា ដែលមានជោគជ័យជារហូត”។ នេះគឺជាលក្ខណៈពិសេស ដែលបង្ហាញថា ព្រះអង្គមានមហាតេជានុភាពខាងថែរក្សា។ នៅក្នុងគម្ពីរមនុ គេឃើញមានការនិយាយទៅដល់ព្រះវិស្ណុដែរ ក៏ប៉ុន្តែ គេដូចជាពុំឃើញមានការចាត់ទុកព្រះអង្គថា ជាព្រះអាទិទេពដ៏ជាកំពូលដូចនៅក្នុងគម្ពីរឫគវេទនោះទេ។

ប្រភពនៃអក្សរសាស្ត្រខ្លះថ្លែងថា “ព្រះវិស្ណុគឺជាព្រះអាទិទេពថ្នាក់ទីពីរ ក្នុងចំណោមអាទិទេពធំៗទាំងបីព្រះអង្គ ជាតំណាងនៃសត្វគុណ គឺមេត្តាធម៌ និងសេចក្តីល្អ ឬអំពើល្អ ដែលបង្ហាញចេញមកជាអនុភាពនៃការថែរក្សា ការពារជាស្វយម្ភព (គឺការកើតមានឡើងដោយឯងៗ) និងជាវិញ្ញាណដែលតែងតែចូលជ្រួតជ្រាប សាយភាយគ្រប់ទីទាំងអស់។ គឺក្នុងន័យនេះ ដែលអ្នកធ្វើសក្ការៈចំពោះព្រះអង្គ គេតែងភ្ជាប់ព្រះអង្គទៅនឹងសារធាតុនៃទឹក ដែលសាយគ្រប់ទិសទីទាំងអស់ មុនពេលការកើតឡើងនៃលោកនេះឡើង”។ ពាក់ព័ន្ធនឹងន័យរបស់ពាក្យនារាយណ៍ យើងដឹងទៀតថា នៅក្នុងលក្ខណៈនេះ គេហៅព្រះអង្គថា “ព្រះនារាយណ៍” បានន័យថា “ដែលត្រាច់ចរលើទឹក” ហើយត្រូវគេតំណាងតួព្រះអង្គដោយរូបរាងជាមនុស្សដេកលក់ នៅលើពស់មួយ ឈ្មោះសេសៈ (ឬអាទិសេសះ) អណ្តែតនៅលើទឹក។ កាលណាលោកសន្និវាសត្រូវរលាយ ព្រះអង្គនឹងសន្មតយករូបភាពបែបនេះដែរ។ ជនទាំងឡាយ ដែលគោរពព្រះវិស្ណុ តែងតែទទួលស្គាល់ថា ព្រះអង្គគឺបុគ្គលដ៏ឧត្តុង្គឧត្តម ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត ព្រោះគេជឿថា អ្វីៗទាំងអស់សុទ្ធតែកើតមកពីព្រះអង្គ។
មានប្រភពខ្លះនិយាយថា ព្រះអង្គជាព្រះប្រជាបតិ (អ្នកបង្កើត) និងជាព្រះអាទិទេពដ៏កំពូលតែមួយព្រះអង្គគត់។ ក្នុងន័យនេះ ព្រះអង្គត្រូវមានលក្ខខណ្ឌបី គឺទី១ លក្ខខណ្ឌជាព្រះព្រហ្មា ឬអ្នកបង្កើតលោកដ៏សកម្ម ដែលត្រូវតំណាងដោយការសន្មតថា ព្រះអង្គប្រសូតចេញមកពីផ្កាឈូក ដែលដុះលើផ្ចិតព្រះវិស្ណុ ក្នុងពេលដែលព្រះអង្គកំពុងសឹងលក់ ហើយអណ្តែតនៅលើទឹក។ ទី២ ព្រះវិស្ណុផ្ទាល់របស់ព្រះអង្គ គឺជាអ្នករក្សាការពារ ក្នុងរូបរាងជាអវតារ ដូចជាព្រះក្រឹស្ណា។ ទី៣ ព្រះសិវៈដែលមានព្រះនាមមួយទៀតថា ព្រះរុទ្រៈ គឺជាអ្នកមានអានុភាពខាងបំផ្លាញ ដែលតាមប្រភពខ្លះថា ប្រសូតចេញមកពីព្រះនលាដ (ថ្ងាស) របស់ព្រះព្រហ្ម។ អំពីការរក្សាការពារ និងការផ្តល់ឲ្យមានឡើងវិញ នូវអានុភាពរបស់ព្រះវិស្ណុនោះ មានករណីស្តែងចេញឲ្យឃើញនៅលើលោកយើងនេះ នូវរូបរាងនានា ដែលគេតែងហៅថាអវតារ។ នៅក្នុងអវតាររបស់អាទិទេពនោះ ត្រូវមានចំណែកណាមួយ ដែលប្រកបដោយខ្លឹមសារជាអាទិទេពចូលទៅ ជាតំណាងរូបមនុស្ស ឬជាអធិធម្មជាតិ ហើយមានអានុភាពផុតវិស័យនៃមនុស្សធម្មតា។” (Cf. ឆន់ ហ៊ីន, ព្រះវិស្ណុ, ប្រតិប័ត្រកម្ពុជសុរិយា, លេខ៤, ឆ្នាំ ២០០០)
ដូចនេះ ការដែលវិចិត្រករខ្មែរនាសម័យនគរភ្នំ និងចេនឡា ឬក៏សម័យអង្គរបានឆ្លាក់រូបរបស់ព្រះអាទិទេព លើក្បាច់ផ្តែរ ឬក៏នៅលើជើងសសរផ្អោប ពិតជាមានអត្ថន័យច្បាស់លាស់ក្រៃលែ និងបានទទួលនូវការវាយតម្លៃយ៉ាងខ្ពស់ពីមតិមហាជននាសម័យបុរាណ។ ព្រោះវាគឺជា ការសម្តែងនូវមហិទ្ធិឫទ្ធិបង្កើតលោករបស់ព្រះអាទិទេពអង្គនេះ៕សំ ប្រុស

Revision as of 01:25, 17 January 2014

ព្រះវិហារជារបស់អ្នកណា? តើមានអ្នកណាអាចមានចំលើយមួយដែលធ្វើអោយខ្ុំ ក៏ដូចជាអ្នកជំនាន់ក្រោយដឹងច្បាស់ទុកជាការបានទេ? ហើយជនជាតិទាំងអស់អាចទទួលយកបានទៀតនោះ។ខ្ុំបាទមិនចង់ឃើញការវាយប្រហារដូចប្រត្តិការណ៌ជាមួយជនជាតិថៃទេ។ប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ ថាប្រាសាទព្រះវិហារជារបស់ខ្មែរ ឯ ខាងថៃវិញប្រវត្តិសាស្រ្តគេថា ព្រះវិហារជារបស់គេដែរ។ តើមានអ្វីមួយអាចបញ្ចាក់អោយច្បាស់ជាងការតតាំងឥតប្រយោជន៏ អស់កំលាំងកាយកំលាំងចិត្តដូចនេះទេ? ក្នុងវ័យដូចខ្ុំពិតជាជឿលើប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសខ្ញុំណាស់ និងឯកសារទាំងឡាយដែលប្រើសំរាប់ តុលាការក្រុងឡាអេ។ តើលោកអ្នកមានឯកសារអាចបង្ហាញខ្ញុំទេ?

MOTOROLA RAZR XT910/XT912 update to ICS 4.0.4, Root and khmer Unicode

MOTOROLA RAZR XT910/XT912 update to ICS 4.0.4, Root and khmer Unicode By Hai Ya Dep in CAUG (Cambodia Android Users Group) - We need Khmer language on Android (Files) · Edit Doc

download stock rom ICS 4.0.4_here http://www.wuala.com/longkimhai/Documents/Motorola%20xt910%20ics%204.0.4/SPDREM_U_01.6.7.2-180_SPU-19-TA-11.2_SIGNEuropeAustraliaEMEA_USASPDRICSRTGB_HWp2b_Service1FF_fastboot.xml_2.zip/

download RSD Lite.exe https://www.box.com/s/93da7aa6ca1a99f234d1

download driver win32 https://www.box.com/s/b727fbd8274c24d53293

download driver win64 https://www.box.com/s/a0c28f0fe034a57fad37

download Droid razr root 4.0.4 https://www.box.com/s/cdcee5a5abb9e031adc1

download khmer font https://www.box.com/s/0818a58a504ab65966f8


+បញ្ចាក់ Baterry up to 50%

  • Flash Rom ICS 4.0.4
  • instal driver win32/win64 to PC
  • បិនទូរសព្ទ័ហើយចុច Power button +volume up button+ volume Down button ស្របពេលតែមួយ

បន្ទាប់មកអ្នកនឹងឃើញ Boot Mode Selection.

  • ប្រើvolume Down សំរាប់រំកិល និងvolume up សំរាប់ជ្រើសរើស
  • ហើយសូមយកពាក្យ AP Fastboot ហើយចុច volume up
  • ផ្ជាប់ខ្សែរ USB ពីកុំព្យូទរ័ទៅទូរសព្ទ័ ហើយបើកកម្មវិធី RSD Lite ស្វែងរកfile Stock rom ICS 4.0.4

ដែលអ្នកបាន Download ទុក Open ហើយចុចលើពាក្យ Uncomepress And Start Flashing and Finish

  • Root Droid razr root 4.0.4
  • បើក USB debugging នៅក្នុងទូរសព្ទ័ . ដែរចូលទៅក្នុង Settings > Developer options > USB Debugging
  • unzip file Droid razr root 4.0.4 ដែលបាន download
  • ផ្ជាប់ខ្សែរ USB ពីកុំព្យូទរ័ទៅទូរសព្ទ័ ហើយបើកកម្មវិធីឈ្មោះ DroidRazrRoot404.bat and start root
  • copy khmer font to system font by rootexplorer

--SAMPROH 09:13, 14 December 2013 (UTC)ពាក្យក្នុង វចានុក្រម សម្តេចសង្ឃ ជួន ណាត

១ ក ព្យញ្ជនៈ​ទី ១ ក្នុង​វគ្គ​ទី ១ ជា​កណ្ឋជៈ មាន​សំឡេង​ក្នុង​ឋាន​បំពង់​ក ជា​សិថិល-អឃោសៈ, សំ. បា. មាន​សូរ​ស័ព្ទ​ថា កៈ ។ អវយវៈ​ដែល​ត​ពី​ក្បាល​ទៅ​ស្មា ឬ​ទៅ​ខ្លួន​នៃ​មនុស្ស​សត្វ ។ ដៃ​ជើង​មនុស្ស​ក៏​មាន ក​ដែរ : ក​ដៃ​, ក​ជើង ។ ទង​ខាង​ដើម​កួរ​ស្រូវ​ក៏​ហៅ ក ដែរ : ក​ស្រូវ ។ កន្លែង​ដែល​ត​ជាប់​ពី​មាត់​ដប​ជាដើម​ចុះ​ទៅ​ទល់​នឹង​ក្អេង​ក៏​ហៅ ក ដែរ : ក​ដប, ក​ក្អម ។ តាំង​ផ្ដើម, តាំង​ធើ្វ : កសាង, ក​កើត, ក​ចេតិយ, ក​ភូមិ ។


២ កក ប្រែ​ពី​រាវ​ទៅ​ជា​ខន់ : ខ្លាញ់​កក, ប្រេង​ដូង​កក, ទឹក​កក ។ កុះករ, តាន់តាប់, ជុំ​ជិត, កុញ, ត្រៀបត្រា : មើល​ទៅ​ឃើញ​មនុស្ស​កក, ឈរ​កក ។


៣ កករ (ក៏-ក) ផង់​ឬ​កំទេច​ល្អិត ដែល​នៅ​ក្នុង​សភាវៈ​រាវ មាន​ទឹក, សុរា, ប្រេង​ជាដើម : កករ​ប្រេង ។ កករ​ចិត្ត ចិត្ត​សៅហ្មង​ហាក់​ដូច​ជា​មាន​កករ ។ ប្រើ​ដូច​ជា គុ. ក៏​បាន : ចិត្ត​កករ​ល្អក់ ។ ៤ កកាត (ក៏-កាត) ដែល​នៅ​សល់​តិច, នៅ​សល់​រលាប​ៗ : ទឹក​សម្ល​នៅ​សល់​កកាត​នឹង​បាត​ឆ្នាំង ។ ៥ កកាយ (ក៏-កាយ) កាយ​រឿយ​ៗ; ជីក​ដី​ជា​រន្ធ, ជា​រូង, ជា​រង, ជា​រណ្ដៅ​ដោយ​ដៃ​ (មនុស្ស), ដោយ​ជើង (សត្វ) : មនុស្ស​កកាយ​ដី, មាន់​កកាយ​ដី, អណ្តើក​កកាយ​ដី ។ ៦កកិចកុច (ក៏កិចក៏កុច) ដែល​មាន​ចិត្ត​វៀច, មាន​គំនិត​គេច​កែ : មនុស្ស​កកិច​កកុច ។ ៧ កកិត (ក៏កិត) ពាល់, ដដុស, ឬ​ប៉ះ​យ៉ាង​ស្រាល ។ ​៨កកិល (ក៏កិល) ទៅ​ដោយ​គូទ​ពី​កន្លែង​មួយ​ទៅ​កន្លែង​មួយ​ទៀត : មនុស្ស​ខ្វិន​កកិល​ដូច​កូន​ក្មេង ។ ៩ កកូរ (ក៏កូរ) កូរ​ញយ​ៗ : កកូរ​ត្រុំ  ឬ សម្ល ។ (ក៏កូរ) ឈ្មោះ​សម្ល​ខ្មែរ​មួយ​ប្រភេទ : សម្ល​កកូរ ។ ១០កកេបកកាប (ក៏កេបក៏កាប) ដែល​កខ្វេសកខ្វាស​ដោយ​ខំ​ប្រឹង​ដើរ ឬ​ប្រឹង​ឡើង​ឲ្យ​បាន​ឆាប់ : ខំ​ឡើង​ដើម​ឈើ​កកេបកកាប ។ ១១​ កកេរ (ក៏កេរ) ខាំ​រឿយ​ៗ ដើម្បី​ឲ្យ​ដាច់ : កកេរ​ពោត, កណ្តុរ​កកេរ​ទូ ។ ១២ កកេះ (ក៏កេះ)កេះ​រឿយ​ៗ ដោយ​ក្រចក​ជាដើម ។ ១៣​ កកែកកកោក (ក៏កែកក៏កោក) សំដី​និយាយ​គ្នា ឮ​សូរ​កកោក​ៗ ច្រើន​ដង ។ ១៤ កកែកករ​ (ក៏កែក៏ករ) សំដី​និយាយ​មិន​ច្បាស់​លាស់ យ៉ាង​ដូច​ក្មេង​តូច​ដែល​ទើប​ចេះ​ស្ដី : កូន​ប្រុស​ខ្ញុំ​បាន​ចេះ​ស្ដីកកែ​កករ​ហើយ ។ ១៥​ កកែងកកោង (ក៏កែងក៏កោង) កិរិយា​ពុំ​គប្បី, កោង, ព្រហើន, ឥត​មាន​លំអុត​លំឱន ។ ១៦ កកែប (កកែប) អវយវៈ​សត្វ​ចតុប្បាទ​ពួក​ខ្លះ នៅ​ត្រង់​គន្លាក់​កែង​ជើង​ខាង​ក្រោយ​គល់​ក្រចក​ជា​ខាង​ក្រោម​កែប​ទាំង​គូ : កកែប​គោ, កកែប​ក្របី ។ ១៧ កកោក (ក៏កោក) សូរ​និយាយ​ខ្លាំង​ឥត​ក្រែង​ដែល​ឮ​កោក​ៗ : និយាយ​កកោក ។ ១៨ កកោស (ក៏កោស) កោស​ដោយ​ធ្វេស​ប្រហែស​ឥត​មាន​បំណង​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​វត្ថុ​មួយ​និង​វត្ថុ​មួយ​របក​របោច​ខូច​ខាត​ឡើយ ។ ១៩ កកោះ (ក៏កោះ) ឈ្មោះ​ឈើ​មួយ​ប្រភេទ មាន​ខ្លឹម​ពណ៌​ក្រមៅ ប្រើ​ការ​ធ្វើ​សសរ​ផ្ទះ, ក្តារ​ក្រាល ឬ​ក្តារ​ងឿ ។ ២០ កក់ ជម្រះ​សក់​ឲ្យ​ស្អាត : កក់​សក់ ។ ធើ្វ​ឲ្យ​ទទឹក​ជោក : ភ្លៀង​កក់ ។ បញ្ចាំ​ទុក​មុន, ឲ្យ​មុន​ជា​ការ​បញ្ចាំ​ចិត្ត : ខ្ញុំ​បាន​កក់​ប្រាក់​៥០​រៀល​ឲ្យ​គេ​រួច​ហើយ ។ ឈ្មោះ​ស្មៅ​ទឹក​មួយ​ពួក សម្រាប់​ប្រើ​ជា​របរ​ធ្វើ​កន្ទេល ។ កក់​មាន​​ ​ ច្រើន​ប្រភេទ គឺ កក់​មូល, កក់​ជ្រុង, កក់​ចែងម៉ែង ។ល។ ឈ្មោះ​ប្រដាប់​មួយ​យ៉ាង​មាន​សណ្ឋាន​ដូច​ផ្លែ​ឈូក​សម្រាប់​ងូត​ទឹកៈ ទឹក​ធ្លាក់​ចេញ​ពី​កក់ (ហៅ​ផ្លែ​ឈូក ក៏​បាន) ។ ២១ កក៌ដ (ម. ព. កក្ដដ) ។ ២២ កក្កដ (បា.),(សំ.) (ក័ក-កៈ-ដៈ)(កក៌ដ) ក្ដាម ។ ឈ្មោះ​ខែ​ទី ៤ នៃ​សុរិយ​គតិ, មាន ៣១ ថ្ងៃ, ត្រូវ​គ្នា​នឹង​ខែ ស៊ូយេត (ខែ​ទី ៧) បារាំងសែស ។ សព្វ​ថ្ងៃ​ប្រើ​ជា កក្កដា ក៏​រាប់​ជា​ខែ ទី ៧ ដែរ ។ ២៣ កក្រិត(ក៏ក្រិត)ពាក្យ​សម្រាប់​ញ៉ាំង​ពាក្យ​ខ្មៅ​ឲ្យ​ប្លែក​ឡើង : មនុស្ស​នោះ​ខ្មៅ​កក្រិត គឺ​ខ្មៅ​ឥត​រស​ជាតិ ។ ២៤ កក្រើក (ក៏ក្រើក)កម្រើក, រញ្ជួយ, របើក​ឡើង ។ កក្រើក​ញាប់ញ័រ កក្រើក​ញ័រ​យ៉ាង​ញាប់​សព្វ​អន្លើ ។ កក្រើក​រំជួល កក្រើក​រញ្ជួយ​ជ្រួល​ច្របល់ ។ កក្រើក​រំពើក កក្រើក​ខ្លាំង, ជ្រួល​ច្របល់​ខ្លាំង ។ ២៥ កក្រោះ(ក៏ក្រោះ)ឥត​រសជាតិ​ : សោះកក្រោះ ។ ២៦ កក្លាក់​(ក៏ក្លាក់)ច្រើន​និយាយ​ផ្សំ​ជា​មួយ​នឹង​ពាក្យ ហៀរ : ហៀរ​កក្លាក់ ។ ២៧ កក្អាក(ក៏ក្អាក)ដែល​ឮ​សូរ​ក្អាក​ៗ ច្រើន​ដង (សើច) : សើច​កក្អាក (ម.ព. ក្អាក​ៗ) ។ ២៨ កក្អាយ(ក៏ក្អាយ)ពាក្យ​សម្រាប់​និយាយ​ផ្សំ​នឹង​ពាក្យ កក្អាក : សើច​កក្អាកកក្អាយ ។ ២៩ កក្អិច(ក៏ក្អិច)ពាក្យ​សំរាប់​ចំរើន​ពាក្យ​មាត់​ឲ្យ​ប្លែក​ឡើង (ត្រី) : ត្រី​មាត់​កក្អិច ។ ៣០ កក្អិល(ក៏ក្អិល)ពាក្យ​សំរាប់​ចំរើន​កិរិយា​ដែល​នៅ​មាន​កម្លាំង​ចិត្ត​ឲ្យ​ប្លែក​ឡើង : និយាយ​កក្អិល, សំដី​កក្អិល ។ ៣១ កក្អឹក(ក៏ក្អឹក)ក្អឹក​ៗ​ច្រើន​ដង​មិន​ដាច់​សូរ : សើច​កក្អឹក (ម. ព. កខឹក, ក្អឹក​ៗ) ។ ៣២ កក្អៀក(ក៏ក្អៀក) ក្អៀក​ៗ​ច្រើន​ដង​មិន​ដាច់​សូរ​ : សើច​កក្អៀក (ម. ព. ក្អៀក​ៗ) ។ ៣៣ កក្អៀច(ក៏ក្អៀច) ពាក្យ​សម្រាប់​ចំរើន​ពាក្យ​ចុះ​ឲ្យ​ប្លែក​ឲ្យ​ច្រើន​ឡើង (ដង្កូវ) : ដង្កូវ​ចុះ​កក្អៀច ។ ៣៤ កខិកកខក់(ក៏ខិកក៏ខក់) ឈ្លក់; រង្គោះ ។ ឧ. សូរ​ឮ​ដោយ​ឈ្លក់​ទឹក, ដោយ​រង្គោះ ។ ៣៥ កខិបកខុប(ក៏ខិបក៏ខុប) ដែល​មាន​ចិត្ដ​អរ ព្រោះ​បាន​របស់​ជា​ទី​គាប់​ចិត្ដ : អរ​កខិបកខុប ។ ៣៦ កខឹក(ក៏ខឹក) ខឹក​ៗ ច្រើន​ដង​មិន​ដាច់​សូរ ហើយ​ញាប់​រន្ថាន់ (សើច) សើច​កខឹក ។ ៣៧កខឹក(ក៏ខឹក) ខឹក​ៗ ច្រើន​ដង​មិន​ដាច់​សូរ ហើយ​ញាប់​រន្ថាន់ (សើច) សើច​កខឹក ។ ៣៨

ព្រះវិស្ណុ

កំណើតនៃព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនារាយណ៍

ការគោរពបូជាព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនារាយណ៍បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរតាំងពីដើមសតវត្សទី១នៃគ.ស.។ តើព្រះអាទិទេពចម្បងនៃលទ្ធិត្រីម៌ូតិ មានប្រភពចេញពីណាមក? ចំពោះប្រវត្តិរបស់ព្រះអាទិទេពអង្គនេះ លោកស្រី ហ្គី តូ បានពិពណ៌នាយ៉ាងក្បោះក្បាយក្នុងអត្ថបទមួយមានចំណងជើងថា “Khmer Sculpture and the Khmer Civilization” ដែលកន្លងមក ប្រែ និងរៀបរៀងឡើងវិញដោយលោក ធន់ ហ៊ីង។ ទិន្នន័យថ្មីនេះ ដែលបានមកពីការអានគម្ពីរ ឫគវេទ របស់ឥណ្ឌា បានឲ្យយើងដឹងថា ក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរបុរាណព្រះអាទិទេពអង្គនេះមិនមែនជាព្រះអាទិទេពធំជាងគេបង្អស់នោះទេ ព្រោះថា ទ្រង់គឺ ៖ “ការសម្តែងចេញឲ្យមានរូបរាងនៃឋាមពលព្រះអាទិត្យ ពោលគឺព្រះអង្គមានកំណើតមកពីឋាមពលព្រះអាទិត្យ។ មានការពណ៌នាពីព្រះអង្គថា ទ្រង់ឈានតែបីជំហានវែងៗ កាត់តំបន់ទាំង៧ នៃលោកសន្និវាសនេះ ហើយព្រះអង្គទ្រង់គ្របដណ្តប់លើវត្ថុទាំងឡាយនឹងពន្លឺរបស់ព្រះអង្គ។ ជំហានទាំងបីត្រូវគេវិភាគថា ជាការសម្តែងឲ្យឃើញជាពន្លឺបីយ៉ាង ដែលចែកចេញជាភ្លើង ផ្លេកបន្ទោរ និងព្រះអាទិត្យ ឬមួយវិញទៀត គឺជាទីសម្គាល់ទាំងបីនៃព្រះអាទិត្យ ក្នុងវេលាថ្ងៃរះ វេលាថ្ងៃកំពុងចែងចាំងពន្លឺ និងវេលាថ្ងៃលិច។ មានពេលខ្លះ ព្រះអង្គត្រូវចូលរួមគ្នាជាមួយនឹងព្រះឥន្ទ្រ។ គេតែងហៅព្រះអង្គថាជា “អ្នកគ្រប់គ្រងរក្សា ដែលមានជោគជ័យជារហូត”។ នេះគឺជាលក្ខណៈពិសេស ដែលបង្ហាញថា ព្រះអង្គមានមហាតេជានុភាពខាងថែរក្សា។ នៅក្នុងគម្ពីរមនុ គេឃើញមានការនិយាយទៅដល់ព្រះវិស្ណុដែរ ក៏ប៉ុន្តែ គេដូចជាពុំឃើញមានការចាត់ទុកព្រះអង្គថា ជាព្រះអាទិទេពដ៏ជាកំពូលដូចនៅក្នុងគម្ពីរឫគវេទនោះទេ។

ប្រភពនៃអក្សរសាស្ត្រខ្លះថ្លែងថា “ព្រះវិស្ណុគឺជាព្រះអាទិទេពថ្នាក់ទីពីរ ក្នុងចំណោមអាទិទេពធំៗទាំងបីព្រះអង្គ ជាតំណាងនៃសត្វគុណ គឺមេត្តាធម៌ និងសេចក្តីល្អ ឬអំពើល្អ ដែលបង្ហាញចេញមកជាអនុភាពនៃការថែរក្សា ការពារជាស្វយម្ភព (គឺការកើតមានឡើងដោយឯងៗ) និងជាវិញ្ញាណដែលតែងតែចូលជ្រួតជ្រាប សាយភាយគ្រប់ទីទាំងអស់។ គឺក្នុងន័យនេះ ដែលអ្នកធ្វើសក្ការៈចំពោះព្រះអង្គ គេតែងភ្ជាប់ព្រះអង្គទៅនឹងសារធាតុនៃទឹក ដែលសាយគ្រប់ទិសទីទាំងអស់ មុនពេលការកើតឡើងនៃលោកនេះឡើង”។ ពាក់ព័ន្ធនឹងន័យរបស់ពាក្យនារាយណ៍ យើងដឹងទៀតថា នៅក្នុងលក្ខណៈនេះ គេហៅព្រះអង្គថា “ព្រះនារាយណ៍” បានន័យថា “ដែលត្រាច់ចរលើទឹក” ហើយត្រូវគេតំណាងតួព្រះអង្គដោយរូបរាងជាមនុស្សដេកលក់ នៅលើពស់មួយ ឈ្មោះសេសៈ (ឬអាទិសេសះ) អណ្តែតនៅលើទឹក។ កាលណាលោកសន្និវាសត្រូវរលាយ ព្រះអង្គនឹងសន្មតយករូបភាពបែបនេះដែរ។ ជនទាំងឡាយ ដែលគោរពព្រះវិស្ណុ តែងតែទទួលស្គាល់ថា ព្រះអង្គគឺបុគ្គលដ៏ឧត្តុង្គឧត្តម ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត ព្រោះគេជឿថា អ្វីៗទាំងអស់សុទ្ធតែកើតមកពីព្រះអង្គ។ មានប្រភពខ្លះនិយាយថា ព្រះអង្គជាព្រះប្រជាបតិ (អ្នកបង្កើត) និងជាព្រះអាទិទេពដ៏កំពូលតែមួយព្រះអង្គគត់។ ក្នុងន័យនេះ ព្រះអង្គត្រូវមានលក្ខខណ្ឌបី គឺទី១ លក្ខខណ្ឌជាព្រះព្រហ្មា ឬអ្នកបង្កើតលោកដ៏សកម្ម ដែលត្រូវតំណាងដោយការសន្មតថា ព្រះអង្គប្រសូតចេញមកពីផ្កាឈូក ដែលដុះលើផ្ចិតព្រះវិស្ណុ ក្នុងពេលដែលព្រះអង្គកំពុងសឹងលក់ ហើយអណ្តែតនៅលើទឹក។ ទី២ ព្រះវិស្ណុផ្ទាល់របស់ព្រះអង្គ គឺជាអ្នករក្សាការពារ ក្នុងរូបរាងជាអវតារ ដូចជាព្រះក្រឹស្ណា។ ទី៣ ព្រះសិវៈដែលមានព្រះនាមមួយទៀតថា ព្រះរុទ្រៈ គឺជាអ្នកមានអានុភាពខាងបំផ្លាញ ដែលតាមប្រភពខ្លះថា ប្រសូតចេញមកពីព្រះនលាដ (ថ្ងាស) របស់ព្រះព្រហ្ម។ អំពីការរក្សាការពារ និងការផ្តល់ឲ្យមានឡើងវិញ នូវអានុភាពរបស់ព្រះវិស្ណុនោះ មានករណីស្តែងចេញឲ្យឃើញនៅលើលោកយើងនេះ នូវរូបរាងនានា ដែលគេតែងហៅថាអវតារ។ នៅក្នុងអវតាររបស់អាទិទេពនោះ ត្រូវមានចំណែកណាមួយ ដែលប្រកបដោយខ្លឹមសារជាអាទិទេពចូលទៅ ជាតំណាងរូបមនុស្ស ឬជាអធិធម្មជាតិ ហើយមានអានុភាពផុតវិស័យនៃមនុស្សធម្មតា។” (Cf. ឆន់ ហ៊ីន, ព្រះវិស្ណុ, ប្រតិប័ត្រកម្ពុជសុរិយា, លេខ៤, ឆ្នាំ ២០០០) ដូចនេះ ការដែលវិចិត្រករខ្មែរនាសម័យនគរភ្នំ និងចេនឡា ឬក៏សម័យអង្គរបានឆ្លាក់រូបរបស់ព្រះអាទិទេព លើក្បាច់ផ្តែរ ឬក៏នៅលើជើងសសរផ្អោប ពិតជាមានអត្ថន័យច្បាស់លាស់ក្រៃលែ និងបានទទួលនូវការវាយតម្លៃយ៉ាងខ្ពស់ពីមតិមហាជននាសម័យបុរាណ។ ព្រោះវាគឺជា ការសម្តែងនូវមហិទ្ធិឫទ្ធិបង្កើតលោករបស់ព្រះអាទិទេពអង្គនេះ៕សំ ប្រុស