Jump to content

Wilhelm Mach

From Wikipedia, the free encyclopedia

This is an old revision of this page, as edited by KamillaŚ (talk | contribs) at 23:38, 5 September 2020. The present address (URL) is a permanent link to this revision, which may differ significantly from the current revision.

Wilhelm Mach
Grave of Wilhelm Mach, Powązki Military Cemetery, Warsaw

Wilhelm Mach pen names il., Quidam, s., S., Współpracownik ( 26 December 1916[1] w Kamionce - 2 June 1965 in Warszawa) – polish writer, essayist, poet and literary critic.

Life

He was boen in Kamionka near Ropczyce in a peasant family to Wincenty Mach and Apolonia nee Białek. He attended a school in Kamionka, and then continued education in Ropczyce, from 1928 in a private school - Miejskie Staroklasyczne Koedukacyjne Gimnazjum in Ropczyce. He debuted with a poem Jesień (Autumn) printed in a school press Przyszłość (Future, issue from 1 September 1928) and a novella Dawne zapusty published in a timely Rola. Edukację kontynuował od 1932 w Gimnazjum im. Władysława Jagiełły w Dębicy, w którym redagował szkolne czasopismo U nas. Maturę zdał w 1936. W 1938 roku ukończył naukę w Państwowym Pedagogium w Krakowie. Po odbyciu rocznej służby wojskowej we wrześniu 1939 ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty. Walczył w czasie kampanii wrześniowej w 6 Dywizji Piechoty Armii „Kraków”. Brał udział w bitwach pod Pszczyną i Tomaszowem Lubelskim. W okresie okupacji mieszkał u siostry Bronisławy w przysiółku Księżomost w Sędziszowie Małopolskim, a następnie od 1941 w Krakowie, gdzie pracował w Ubezpieczalni Społecznej. W Krakowie działał w podziemiu ucząc młodzież maturalną na konspiracyjnych kompletach. W 1945 rozpoczął studia na Wydziale Humanistycznym (polonistyka) Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ukończył 1 grudnia 1947 roku.

Za swój debiut literacki sam Wilhelm Mach uważał publikację wiersza Tobie dalekiej wydrukowanego jesienią 1945 w jednodniówce Inaczej, której był współredaktorem. Jako prozaik debiutował opowiadaniem Rdza w 1945 r. na łamach 42 numeru tygodnika „Odrodzenie”. W latach 1945–1946 należał do grupy literackiej Zespół Młodych „Inaczej”. W latach 1945-1950 był sekretarzem redakcji miesięcznika „Twórczość” w Krakowie. Publikował w nim opowiadania i recenzje literackie. Publikował również w Odrodzeniu (1945–1947) i w Dzienniku Literackim (1947–1950). Od 1945 był członkiem Koła Młodych przy Oddziale Krakowskim Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 roku Związku Literatów Polskich). Członkiem Związku został w 1948. W latach 1947–1948 był stypendystą rządu francuskiego w Paryżu. W 1950 przeniósł się do Warszawy wraz z redakcją „Twórczości”. Był konsultantem literackim Domu Wojska Polskiego. W latach 1950–1958 był redaktorem tygodnika „Nowa Kultura”. Od 1958 był kierownikiem literackim zespołu filmowego. Podróżował między innymi w 1956 do ZSRR i Indii, a od 1958 kilkakrotnie do Bułgarii i w 1961 do USA.

Przyjaźnił się z Zofią Nałkowską, która wyznaczyła go na jednego z czterech kuratorów swojej spuścizny.

Zmarł nagle, w wyniku nieszczęśliwego wypadku, na skutek zapaści, 2 lipca 1965 roku[2]. Został pochowany na Powązki Military Cemetery w Warszawie (kwatera C 2 rz. 6 m. 8)[3].

Works

Novels

  • Rdza, Czytelnik 1950, Czytelnik 1967
  • Jaworowy dom, Twórczość 1954, Czytelnik 1954, Czytelnik 1955, Czytelnik 1977
  • Życie duże i małe, Wydawnictwo Łódzkie 1959, Czytelnik 1965, Czytelnik 1972, Czytelnik 1974, Wydawnictwo Łódzkie 1984
  • Góry nad czarnym morzem, Czytelnik 1961, przekład czeski 1967
  • Agnieszka, córka Kolumba, Czytelnik 1964, Czytelnik 1965, Czytelnik 1968, przekład bułgarski 1966, litewski 1966, łotewski 1972, mołdawski 1971, niemiecki 1970 i 1977, rosyjski 1969 i 1973, ukraiński 1971 i 1982, węgierski 1966, adaptacja radiowa 1975

Short stories

  • Za kwadrans wiosna, Wydawnictwo Literackie 1978

Movie scripts

Others

  • Doświadczenia i przypadki. Opowiadania, eseje, reportaże i felietony. 1945-1953, Czytelnik 1954
  • Szkice literackie, Czytelnik 1971

Awards

  • 1954 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • 1955 – wyróżnienie do nagrody państwowej za Jaworowy dom
  • 1959 - pierwsza nagroda Wydawnictwa Łódzkiego za Życie duże i małe
  • 1964 – nagroda państwowa II stopnia za powieść Agnieszka, córka Kolumba

Memorials

  • W latach 1968-1981 Zarząd Główny Związku Literatów Polskich przyznawał Nagrodę im. Wilhelma Macha za debiut powieściowy.
  • W 1966 nowej szkole podstawowej w rodzinnej Kamionce nadano imię Wilhelma Macha, a w gmachu Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy została ustanowiona tablica upamiętniająca Wilhelma Macha[4].
  • W Gorlicach willę Szklarczykówkę nazwano Domem Pamięci imienia Wilhelma Macha. W domu tym w okresie okupacji mieściła się siedziba gorlickiego Gestapo.

References

  1. ^ W dokumentach widnieje data 1 stycznia 1917 zadeklarowana przez rodziców, co miało go uchronić przed wcześniejszym pójściem do szkoły i wojska.
  2. ^ Wybrańcy bogów umierają młodo - nie był samobójcą. Mamy dowody, że Wilhelm Mach nie targnął się na swoje życie., Andrzej Ćmiech, Gazeta Gorlicka, str 8, 10 lutego 2012
  3. ^ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  4. ^ Tadeusz Stanisz (Nr 148 z 3 lipca 1975). "W 10-lecie śmierci Wilhelma Macha". Nowiny: 5. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)


Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego Kategoria:Odznaczeni Odznaką Nagrody Państwowej Kategoria:Ludzie związani z Dębicą Kategoria:Pisarze związani z Krakowem Kategoria:Pisarze związani z Warszawą Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie Kategoria:Polscy pisarze współcześni Kategoria:Polscy prozaicy Kategoria:Uczestnicy bitwy pod Tomaszowem Lubelskim (1939) Kategoria:Uczestnicy bitwy pszczyńskiej (1939) Kategoria:Urodzeni w 1916 Kategoria:Zmarli w 1965 Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)

Retrieved from "https://en.wikipedia.org/enwiki/w/index.php?title=Wilhelm_Mach&oldid=976934824"